در دوره آموزش تحلیل تکنیکال ارز دیجیتال از صفر تا صد به صورت رایگان و تصویری مفاهیم پایه، الگوهای نموداری و اندیکاتورها را تشریح می‌کنیم. تحلیل تکنیکال (Technical Analysis) ارز دیجیتال شامل استفاده از اندیکاتورهای ریاضی مبتنی بر داده‌های پرایس اکشن گذشته برای پیش بینی روندهای آینده است. در این مطلب، به آموزش رایگان گام به گام و از صفر تا صد تحلیل تکنیکال ارزهای دیجیتال به صورت تصویری می‌پردازیم.

تحلیل تکنیکال ارز دیجیتال چیست؟

ایده پایه‌ای استفاده از تحلیل تکنیکال این است که بازارها بر اساس یک سری الگوها و پترن‌های خاص رفتار می‌کنند و روندهای شکل‌گرفته در حال حرکت در یک جهت مشخص، غالبا برای مدتی همان مسیر را ادامه می‌دهند.

در کل، سرمایه گذاران با هدف فروش ارز دیجیتال یا دیگر دارایی‌های مالی با قیمت بالاتر در آینده و سودآوری، خواهان خرید آن در کف‌های قیمتی هستند. استفاده از آنالیز تکنیکال پیش از ورود به یک پوزیشن، یکی از راه‌های شناسایی سطوح قیمتی مناسب است. البته یک روش خاص و مشخص برای تحلیل تکنیکال وجود ندارد. هر تریدر و معامله‌گری بر اساس نیاز و ترجیحات خودش از اندیکاتورهای مختلفی استفاده می‌کند که قاعدتا به تفاسیر تقریبا متفاوتی نسبت به تحلیل دیگران منجر خواهد شد. شایان ذکر است که هیچ آنالیز تکنیکالی قطعیت 100 درصدی ندارد.

بخش آموزش تحلیل تکنیکال ارزهای دیجیتال ؛ مبانی پایه‌

پیش از پرداختن به اندیکاتورها و الگوهای نموداری برای آنالیز تکنیکال، بهتر است با برخی از مفاهیم پایه‌ای این حوزه آشنا شویم. مباحث فصل اول از قرار زیر است:

• فلسفه تحلیل تکنیکال
• سطوح حمایت و مقاومت
• انواع چارت‌ها و نمودارها
• روند و خطوط روند

فلسفه تحلیل تکنیکال

جان مورفی (John Murphy)، استاد تحلیل تکنیکال، در کتاب خود به‌نام “Charting Made Easy”، با معرفی ابزارها و فرضیه‌های پایه‌ای آنالیز تکنیکال، تئوری‌های این حوزه را به صورت زیر تعریف کرده است:

تحلیل چارت (که به آن تحلیل تکنیکال نیز می‌گویند)، علم مطالعه حرکت بازار با استفاده از نمودارهای قیمت برای پیش بینی جهت حرکت قیمت در آینده است. اساس فلسفه تکنیکال این است که تمام فاکتورهای تاثیرگذار بر قیمت در بازار نظیر اطلاعات فاندامنتال، رخدادهای سیاسی، بلایای طبیعی و عوامل روانی، همگی سریعا در تحرکات بازار خودنمایی می‌کنند. به عبارت دیگر، تاثیر این عوامل خارجی سریعا در قالب یک حرکت قیمتی، حال رو به بالا یا پایین، خودش را نشان می‌دهد.

از مهمترین فرضیه‌های پایه‌ای تکنیک‌های تحلیل تکنیکال عبارتند از:

• قیمت‌ها نمودی از اطلاعات مرتبط در بازار هستند.
• قیمت‌ها در جهت روندها حرکت می‌کنند.
• تاریخ خودش را تکرار می‌کند.

 سطوح حمایت و مقاومت

یکی دیگر از مهمترین مفاهیم پایه‌ای آنالیز تکنیکال، خطوط حمایت (Support) و مقاومت (Resistance) هستند. این خطوط در واقع سطوحی هستند که پس از ریزش قیمت یک ارز دیجیتال (و رسیدن به حمایت) انتظار افزایش قیمت، و پس از رشد قیمت و عدم توانایی صعود بیشتر (یعنی رسیدن به مقاومت)، انتظار کاهش قیمت را داریم. از آنجایی که این سطوح غالبا تعیین‌کننده محدوده تغییر حرکت قیمت هستند، به‌عنوان ابزاری برای تعیین نقاط ورود و خروج استفاده می‌شوند.

• حمایت سطحی است که در آن تقاضا به‌قدری بالاست که از افت بیشتر قیمت دارایی جلوگیری می‌کند. همانطور که در تصویر بالا مشاهده می‌کنید، با هر بار لمس سطح حمایت، قیمت توانایی عبور از آن را ندارد. اساس این اتفاق این است که با افت قیمت و رسیدن به حمایت، خریداران (سمت تقاضا) به خرید بیشتر متمایل می‌شوند و فروشندگان (سمت عرضه) تمایل کمتری برای فروش دارند.
• مقاومت سطحی است که در آن عرضه بالا باعث جلوگیری از افزایش بیشتر قیمت می‌شود. مطابق تصویر بالا، با هر بار لمس خط مقاومت، امکان پیشروی بیشتر قیمت دشوار است. اساس این اتفاق این است که با افزایش قیمت و رسیدن به مقاومت، فروشندگان (سمت عرضه) به فروش بیشتر متمایل می‌شوند و خریداران (سمت تقاضا) تمایل کمتری برای خرید دارند.

آموزش روانشناسی خطوط حمایت و مقاومت در تحلیل تکنیکال ارز دیجیتال

فرض کنید یک گروه از خریداران در حال خرید ارز دیجیتال یک پروژه در نزدیکی منطقه حمایتی 50 دلاری هستند. خرید این افراد باعث افزایش قیمت به سطح 55 دلاری می‌شود. حالا خریداران خوشحال و مایل به خرید بیشتر در قیمت 50 دلاری هستند، نه 55 دلاری. ابن افراد تصمیم می‌گیرند که اگر قیمت دوباره به 50 دلار رسید، بیشتر بخرند. در نتیجه، در حال ایجاد تقاضا در سطح 50 دلاری هستند.

گروه دوم افرادی هستند که در سطح 50 دلاری خریدشان را انجام نداده و از این کار پشیمان‌اند. این افراد تصمیم می‌گیرند که در صورت رسیدن دوباره قیمت به 50 دلار، خریدشان را انجام دهند. این امر یک تقاضای بالقوه را ایجاد می‌کند.

گروه سوم هم افرادی هستند که زیر 50 دلار، مثلا سطح 40 دلاری، خریدشان را انجام داده‌اند. این افراد با رسیدن قیمت به 50 دلار ارزشان را فروخته و صرفا نظاره‌گر افزایش قیمت به 55 دلار هستند. حالا این افراد خواهان خرید در سطح 50 دلاری هستند که دارایی‌هایشان را فروخته‌اند. این افراد با تغییر احساساتشان، از فروشنده به خریدار تبدیل شده‌اند. این امر نیز تقاضای بیشتری ایجاد می‌کند.

عکس این سناریو برای توصیف خط مقاومت صادق است. در سطح 55 دلاری، 3 گروه افراد در تلاش برای فروش دارایی‌شان هستند که باعث ایجاد مانع برای رشد بیشتر قیمت می‌شود.

تبدیل سطوح حمایت و مقاومت به یکدیگر و اعتبار آن

یک مفهوم کلیدی در تحلیل تکنیکال ارز دیجیتال که نیازمند آموزش و یادگیری است، شکست یکی از سطوح حمایت یا مقاومت و تبدیل شدن به یکدیگر است. مثلا با رسیدن قیمت به زیر خط حمایت و اصطلاحا شکست آن، این سطح به مقاومت تبدیل می‌شود. با صعود قیمت به بالای یک مقاومت نیز این خط به حمایت تبدیل خواهد شد.

البته اعتبار و پایداری این سطوح هم به دو عامل 1. طول مدتی که قیمت در آن سطح باقی مانده است و 2. حجم معاملات بستگی دارد. بنابراین با افزایش حجم یا هرچه زمان باقی ماندن قیمت در یک سطح حمایت یا مقاومت طولانی‌تر باشد، اعتبار آن سطح نیز بیشتر است.

انواع چارت‌ها و نمودارها

در تحلیل تکنیکال از چارت و نمودار قیمت ارز دیجیتال مختلفی استفاده می‌شود که مشهورترین آن‌ها عبارتند از:

• نمودار میله‌ای یا Bar Chart
• نمودار خطی یا Line Chart
• نمودار شمعی یا Candlestick Chart

چارت‌ها عموما شامل اطلاعاتی نظیر قیمت باز شدن (Open)، قیمت بسته شدن (Close) و بالاترین (High) و پایین‌ترین (Low) هستند که بسته به نوع نمودار، این جزئیات کم و زیاد خواهد شد.

در چارت میله‌ای هر 4 نوع اطلاعات قیمت یعنی Open ،Close ،High و Low موجود است. نمودار خطی نیز همان چارت میله‌ای است، با این تفاوت که در آن تنها قیمت‌ بسته شدن در نظر گرفته می‌شود و این قیمت‌ها با یک خط به هم وصل می‌شوند. چارت شعمی هم که محبوب‌ترین نمودار بین تریدرهاست، 4 قیمت باز، بسته، بالاترین و پایین‌ترین را نشان می‌دهد.

چارت شمعی یا کندل استیک چیست؟

از آنجایی که چارت کندل استیک محبوبیت زیادی دارد، به تشریح این نوع نمودار می‌پردازیم. در این چارت، قیمت‌ها در قالب کندل نمایش داده می‌شوند و دارای دو قسمت اصلی بدنه یا Body و سایه یا Shadow هستند. این کندل‌ها در رنگ‌های سبز و قرمز یا مشکلی و سفید نیز نشان داده می‌شوند. رنگ سبز یا سفید نشان‌دهنده صعودی (Bullish) و رنگ قرمز یا مشکی نشان‌دهنده نزولی (Bearish) بودن آن است.

حال نحوه قرارگیری این شمع‌ها در کنار یکدیگر یک سری الگوی کندل استیک را ایجاد می‌کند که در فصل دوم آموزش الگوهای نموداری در تحلیل تکنیکال ارز دیجیتال به طور مفصل به تشریح آن‌ها خواهیم پرداخت.

روند و خطوط روند

روند (Trend) یکی دیگر از اصول پایه‌ای تحلیل تکنیکال است که با استفاده از تمام ابزارها مانند چارت‌ها و الگوهای نموداری، سطوح حمایت و مقاومت، اندیکاتورها و اسیلاتورها قادر به تشخیص آن هستیم. روند جهتی است که قیمت‌ها در حال حرکت در آن هستند. ترند از سقف‌ها و کف‌های قیمت تشکیل می‌شود. در بازار 3 نوع روند کلی صعودی، نزولی و خنثی داریم:

• روند صعودی (Bullish Trend): روند صعودی به صورت یکسری موج‌های بالارونده تعریف می‌شود. هرگاه قیمت در یک موج صعودی بالاتر از موج صعودی پیش از آن قرار گیرد، یا قیمت در یک موج نزولی بالاتر از موج نزولی پیش از آن قرار بگیرد، یک روند صعودی داریم.
  
• روند نزولی (Bearish Trend): روند نزولی نیز به صورت یکسری موج‌های پایین‌رونده تعریف شده است. هرگاه قیمت در یک موج نزولی پایین‌تر از موج نزولی پیش از خود قرار گیرد، یا قیمت در یک موج صعودی پایین‌تر از موج صعودی پیش از خود قرار گیرد، یک روند نزولی داریم.
  
• روند خنثی (Range Trend یا Sidwaye Trend): روند خنثی نیز شامل موج‌های صعودی و نزولی با جهت مستقیم است. به عبارت دیگر، اگر قیمت نتواند بالاتر از قله موج صعودی پیش از خود یا پایین‌تر از قعر موج نزولی پیش از خود برود، یک روند خنثی داریم.
  

حال که با نحوه تشخیص روند آشنا شدید، می‌توانید خط روند (Trendline) را نیز شناسایی کنید. مشابه حالت قبل، 3 نوع خط روند صعودی، نزولی و خنثی داریم:

• خط روند صعودی: اگر در یک روند صعودی، سقف‌ها یا کف‌های قیمتی ایجاد شده را با خطی به‌هم وصل کنیم، یک خط روند صعودی رسم کرده‌ایم.
  
• خط روند نزولی: اگر در یک روند نزولی، سقف‌ها و یا کف‌های قیمتی ایجاد شده را با خطی به‌هم وصل کنیم، خط روند نزولی‌ رسم کرده‌ایم.
  
• خط روند خنثی: در روند خنثی قیمت‌ها بین دو خط افقی (حمایت و مقاومت) حرکت می‌کنند و شیب خطوط رسم‌شده تقریبا صفر خواهد بود.
  

بخش دوم آموزش تحلیل تکنیکال ارز دیجیتال ؛ الگوهای نموداری

حال که با مفاهیم پایه‌ای تحلیل تکنیکال آشنا شدید، وقت یادگیری نحوه تشخیص الگوهای نموداری یا همان چارت پترن‌ها رسیده است. الگوهای نموداری به دو دسته ادامه‌دهنده (Continuation Pattern) و بازگشتی (Reversal Patern) تقسیم می‌شوند. در الگوی ادامه‌دهنده، قیمت همان روند قبل را دنبال خواهد کرد، اما در الگوی بازگشتی با تشکیل الگو، تغییر روند قیمت اتفاق می‌افتد. بد نیست بدانید که برخی از الگوهای نموداری ادامه‌دهنده گاهی اوقات نقش یک پترن بازگشتی را نیز ایفا می‌کنند. در این قسمت، به تشریح انواع الگوهای مثلث، سرو شانه، کندل استیک و موارد دیگر می‌پردازیم. مباحث فصل دوم از قرار زیر است:

• کانال قیمت
• الگوی پرچم سه‌گوش و مستطیل
• الگوی مثلث افزایشی، کاهشی و متقارن
• الگوی سر و شانه معکوس و سقف
• الگوی کف و سقف دوقلو
• الگوی فالینگ وج و رایزینگ وج
• الگوهای کندل استیک

کانال قیمت (Price Channel)

کانال قیمت یک الگوی نموداری ادامه‌دهنده با شیب منفی یا مثبت است که بین دو خط روند بالا و پایین احاطه شده است. خط روند بالایی سطح مقاومت و خط روند پایینی سطح حمایت است. پرایس چنل‌های دارای شیب منفی نزولی و دارای شیب مثبت صعودی تلقی می‌شوند، بنابراین مانند خطوط روند، کانال صعودی و نزولی خواهیم داشت.

برای رسم کانال قیمت، به دو خط یکی خط روند اصلی (Main Trendline) و یک خط کانال (Channel Line)‌ نیاز داریم:

• خط روند اصلی: به حداقل 2 نقطه برای رسم خط روند اصلی نیاز داریم. این خط روند کلی حرکت قیمت را نشان می‌دهد. در یک کانال صعودی، خط روند اصلی رو به بالا است و به حداقل دو کف قیمتی برای رسم آن نیاز داریم. در یک کانال نزولی، ترند لاین اصلی شیب رو به پایین دارد و برای رسم نیازمند حداقل 2 سقف قیمتی است.
• خط کانال: خط موازی ترند لاین اصلی، خط کانال نام دارد. در حالت ایده‌آل، چنل لاین متشکل از دو سقف یا دو کف قیمت خواهد بود. با این حال، پس از تشکیل خط روند اصلی، برخی از تحلیلگران تنها با استفاده از یک سقف یا کف قیمت به رسم خط کانال موازی می‌پردازند. چنل لاین در یک کانال نزولی نشان‌دهنده حمایت و در یک کانال صعودی نشان‌دهنده مقاومت است.

برای تایید اعتبار کانال، هرچه تعداد دفعات برخورد قیمت با خطوط طرفین بیشتر باشد، اعتبار آن نیز بیشتر خواهد بود. نحوه استفاده از کانال قیمت به هنر خود تریدر بستگی دارد. مثلا در یک کانال صعودی، برخی از معامله‌گران با رسیدن قیمت به حمایت خط روند اصلی، اقدام به خرید می‌کنند. برخی نیز در یک کانال نزولی با رسیدن قیمت به مقاومت خط روند اصلی، پوزیشن شورت (فروش) می‌گیرند. اما دقت داشته باشید که مشابه تمام ابزارهای تحلیل تکنیکال، برای تایید اعتبار سیگنال‌ها بهتر است از چند الگو و اندیکاتور در ترکیب با یکدیگر استفاده کنید.

الگوی پرچم (Flag and Pennant Pattern)

الگوی پرچم که در دو حالت سه گوش (Pennant) و مستطیل (Flag) در نمودارها ظاهر می‌شود، از جمله الگوهای نموداری ادامه‌دهنده است و پیش از ادامه حرکت، قیمت وارد فاز تحکیم می‌شود. این پترن‌ها غالبا با افزایش یا کاهش قیمت شارپی و حجم قابل توجه معاملات همراه هستند.

در رابطه با هر دو نوع الگوی پرچم چند نکته وجود دارد:

• میله پرچم: میله پرچم فاصله اولین محل شکست حمایت یا مقاومت تا کف یا سقف پرچم است. بنابراین آن حرکت شارپی تشکیل‌دهنده میله پرچم،‌ باید یک خط روند یا سطح حمایت/مقاومت را بشکند. حالا خطی که بعد از این شکست به بالای پرچم وصل می‌شود، میله آن را تشکیل خواهد داد.
• پرچم مستطیل: Flag الگوی نموداری است که شیبی خلاف جهت روند قبلی به خود می‌گیرد. یعنی اگر حرکت قبل رو به بالا باشد، شیب پرچم منفی و اگر حرکت رو به پایین باشد، شیب آن مثبت خواهد بود. از آنجایی که عمر الگوی فلگ غالبا به‌قدری کوتاه است که فرصت برای تشکیل دو سقف یا کف در آن وجود ندارد، کافی است پرایس اکشن الگو بین دو خط روند موازی قرار بگیرد.
• پرچم سه‌گوش: Pennant یک مثلث متقارن است که با تکمیل الگو، از قاعده تشکیل شده و به راس مثلث می‌رسد. گاهی اوقات هیچ کف و سقفی برای رسم خط روند وجود ندارد و تنها کافی است پرایس اکشن درون خطوط روند قرار بگیرد.
• مدت زمان: پرچم‌های سه‌گوش و مستطیل از جمله الگوهای کوتاه مدت هستند که از 1 تا 12 هفته دوام خواهند داشت. البته نسبت به این بازه زمانی اخلاف نظر وجود دارد و برخی 8 هفته را برای اطمینان بیشتر در نظر می‌گیرند. در حالت ایده‌‌آل، این پترن‌ها بین 1 تا 4 هفته شکل خواهند گرفت. اگر عمر یک الگوی پرچم مستطیل بیشتر از 12 هفته ادامه یابد، پترن مستطیل در نظر گرفته می‌شود. پرچم سه‌گوش با عمر بالای 12 هفته نیز به یک الگوی مثلث متقارن تغییر خواهد یافت. اعتبار الگوهای بین 8 تا 12 هفته هم جای بحث دارد.
• شکست: برای الگوهای پرچم صعودی، شکست به بالای مقاومت، سیگنالی از ادامه رشد قیمت پیشین است. برای الگوهای پرچم نزولی، شکست به پایین خط حمایت، سیگنالی از ادامه کاهش قیمت پیشین است.
• حجم: حجم معاملات طی تشکیل میله پرچم باید در هر دو حالت افزایش یا کاهش قیمت زیاد باشد. حجم بالا برای حرکات شارپی تشکیل‌دهنده میله ضروری است. افزایش حجم معاملات در هنگام شکست حمایت یا مقاومت هم به تایید اعتبار الگو و احتمال ادامه آن منجر خواهد شد.
• هدف: برای تخمین هدف الگوی پرچم کافی است اندازه طول میله را به نقطه شکست اضافه کنید.
  

الگوی مثلث افزایشی (Ascending Triangle)

در این قسمت و دو قسمت بعدی، نحوه کار انواع مختلف الگوی مثلث شامل کاهشی، افزایشی و متقارن را در تحلیل تکنیکال ارز دیجیتال آموزش خواهیم دارد.

مثلث افزایشی یک الگوی صعودی ادامه‌دهنده است که غالبا طی یک روند صعودی تشکیل می‌شود. البته نمونه‌هایی از نقش این پترن به‌عنوان یک الگوی بازگشتی در انتهای یک روند نزولی هم وجود دارد، اما این الگو اکثر اوقات ادامه‌دهنده است. صرف‌نظر از محل تشکیل، این الگو یک پترن صعودی نشان‌دهنده فاز انباشت است.

در این پترن، دو سقف یا بیشتر، خط افقی بالای مثلث را تشکیل می‌دهند. دو کف یا بیشتر نیز تشکیل‌دهنده خط روند صعودی پایین این الگو هستند که به سمت خط افقی بالا همگراست. نکات مربوط به الگوی مثلث افزایشی به صورت زیر است:

• روند: برای تایید ادامه‌دهنده بودن این پترن، باید یک روند ساخته‌شده وجود داشته باشد. با این وجود، از آنجایی که مثلث افزایشی یک الگوی صعودی است، طول و مدت روند فعلی به‌اندازه استحکام خود الگو اهمیت ندارد.
• خط روند افقی بالا: به حداقل 2 سقف برای رسم خط افقی بالا نیاز است. این سقف‌ها لزوما نباید مثل همدیگر باشند، اما باید فاصله منطقی بینشان وجود داشته باشد. وجود یک کف قیمتی بین فاصله این دو سقف نیز ضروری است.
• خط روند صعودی پایین: به حداقل دو کف برای رسم خط روند صعودی پایین مثلث نیاز است. کف‌های بعدی باید متعاقبا بالاتر از کف قبلی و دارای فاصله معقول از یکدیگر باشند. اگر یک کف جدید برابر با پایین‌تر از کف قبلی باشد، الگوی مثلث افزایشی معتبر نیست.
• مدت زمان: طول عمر این الگو می‌تواند بین چند هفته تا چند ماه (با میانگین 1 تا 3 ماه) باشد.
• حجم: با بلوغ الگو،‌ حجم معاملات عموما کاهش می‌یابد. در هنگام شکست رو به بالا، برای تایید این شکست حجم معاملات نیز باید افزایش یابد. البته با اینکه بهتر است تایید حجم معاملات وجود داشته باشد، اما عامل ضروری نیست.
• بازگشت به شکست: عقیده پایه‌ای تحلیل تکنیکال این است که مقاومت به حمایت و بالعکس تبدیل می‌شود. زمانی که خط مقاومت افقی بالای الگوی مثلث افزایشی شکسته شود، به حمایت تبدیل خواهد شد. گاهی اوقات هم پیش از شروع جدی حرکت، بازگشت به این خط حمایت جدید اتفاق می‌افتد.
• هدف: برای تعیین هدف پترن مثلث افزایشی کافی است ارتفاع الگو (خط سبز رنگ در تصویر بالا یا A در تصویر پایین) را به نقطه شکست مقاومت (پس از شکست خط قرمز رنگ تصویر بالا یا خط سبز رنگ تصویر پایین) اضافه کنید.
  

آموزش الگوی مثلث کاهشی (Descending Triangle) در تحلیل تکنیکال ارز دیجیتال

مثلث کاهشی یک پترن نزولی ادامه‌دهنده است که عموما در یک روند نزولی تشکیل می‌شود. البته نمونه‌هایی از عملکرد این الگو به‌‌عنوان یک پترن بازگشتی در انتهای یک روند صعودی نیز وجود دارد، اما این الگو غالبا از نوع ادامه‌دهنده است. صرف‌نظر از محل تشکیل، مثلث کاهشی یک پترن نزولی نشان‌دهنده فاز توزیع است.

در این پترن، دو کف مشابه یا بیشتر، یک خط روند افقی را در پایین آن تشکیل می‌دهند. دو سقف یا بیشتر نیز تشکیل‌دهنده خط روند نزولی بالای آن هستند که به سمت خط اف